De tentoonstelling 'Ongedocumenteerd en op leeftijd' maakt indruk
Voor het eerst in Amstelveen: een fototentoonstelling over ongedocumenteerde ouderen. Ouderen die niet geregistreerd staan bij de overheid en er eigenlijk niet zijn, maar ze zijn er zeker. En, ze hebben allemaal een verhaal en gezicht.
De tentoonstelling belicht de situatie van deze ongedocumenteerde ouderen in Nederland, zij hebben veelal in de schaduw geleefd, hebben het vaak alleen gedaan en staan nu alleen op oude leeftijd zonder zorg en ondersteuning.
Ouderenadviseur Natasja Groeneveld en Adriënne Bosch haalden de tentoonstelling naar Amstelveen.
De tentoonstelling is de hele maand oktober 2024 te zien op drie locaties in Amstelveen.
Ongedocumenteerde ouderen: een groep die niet altijd gezien wordt, een blinde blek
Reden voor ouderenadviseur Natasja Groeneveld bij participe Amstelland om deze tentoonstelling naar Amstelveen te halen.
Een blinde vlek
“In de nazomer van 2023 was ik met mijn man in Enkhuizen. Een van de kerken was open en ik ga dan altijd even een kijkje nemen. Er werd op dat moment een fototentoonstelling over Ongedocumenteerde ouderen in Nederland getoond. Prachtige en soms zeer indringende foto’s. Zeker vanuit mijn vakgebied heb ik met grote interesse de foto’s bekeken, maar tegelijkertijd besefte ik mij dat deze groep ouderen in Nederland voor mij als ouderenadviseur, maar waarschijnlijk ook voor mijn collega’s, een ‘blinde vlek’ was. “Vertelt Ouderenadviseuer Natasja Groeneveld.
“De onrechtvaardigheid waar deze ouderen mee moeten leven, maakte grote impact. Ik wilde iets doen, maar wat? Wat kan ik als ouderenadviseur voor deze doelgroep betekenen? Bevindt de doelgroep zich in Amstelveen en zo ja, hoe kom ik daarachter? Ik ben erin gedoken, ben gaan lezen over de doelgroep, heb contact opgenomen met De Regenboog Groep in Amsterdam.
Gewend aan onzichtbaar zijn en het werk van De Regenboog Groep
'In Amstelveen heb ik onderzoek gedaan; geen enkele organisatie (maatschappelijke instanties, gemeente, huisartsen) in de gemeente was bekend met deze ouderen. Omdat ze er niet wonen? Of omdat de doelgroep al deze instanties vermijdt, wetende dat je zonder BSN-nummer nu eenmaal nergens recht op hebt.
De Regenbooggroep in Amsterdam organiseert, samen met de Diaconie (waar het Wereldhuis onderdeel van is), Twee keer per maand een inloop voor ongedocumenteerde ouderen. Daar zien ze dat de doelgroep groeit. Of ze allemaal uit Amsterdam komen, is onduidelijk. Deze ouderen zijn zeer terughoudend in het delen van info, zijn het gewend om ‘onzichtbaar’ te zijn. Mensen komen daar voor een kop koffie/thee. Sociaal werkers gaan in gesprek; waar is behoefte aan. Soms is dat een tijdelijk bed, soms kleding, wat vitamines, enz. Het is voor de doelgroep duidelijk dat De Regenboog Groep geen verblijfsvergunning of iets dergelijks. kunnen regelen. Aansluitend aan de inloop is er een warme maaltijd. Dit is ook voor andere doelgroepen beschikbaar.
Na overleg met Frederiek van De Regenboog Groep, collega-ouderenadviseurs, leidinggevende en maatschappelijk werker Adrienne hebben we met elkaar besloten dat Participe Amstelland, voor nu, een bijdrage kan leveren aan bekendheid en bewustwording creëren door het tonen van de fototentoonstelling.
Om meer mensen te informeren over de doelgroep, ouderen die al decennia onze buren, vrienden of collega’s, zijn geweest.
Wellicht bereiken we de doelgroep zelf, of familie of vrienden, wat een laagdrempelige toegang voor doelgroep naar De Regenboog Groep kan betekenen.“
Mensen informeren, bewustmaken en ook om kenbaar te maken wat er wel mogelijk en nodig is voor deze mensen!
Adriënne Bosch (Maatschappelijk Werker bij Participe Amstelland) vertelt.
‘Ergens in februari, keek ik het NOS journaal en zag ik een item voorbij komen over een fototentoonstelling Ongedocumenteerd en op leeftijd in de Amsterdamse Mozes en Aäronkerk .
Fotograaf Mona van den Berg volgde drieëntwintig mensen die al decennia lang in Nederland wonen, maar om diverse redenen nooit verblijfspapieren hebben gekregen. Ze zijn nu oud, hebben lichamelijke gebreken en overleven in de marge van de samenleving. Het raakte mij, dat deze mensen al zo’n lange tijd in onzekerheid moeten hebben geleefd en heel veel stress en zorgen hebben. Tegelijkertijd had ik ook diep respect voor deze mensen!” zo vertelt Adriënne Bosch.
“In deze periode las ik ook steeds meer en vaker berichten op Linked- In van straat- en huisarts Michelle Van Tongerloo over hoe ingewikkeld, zwaar, het leven van mensen op straat is en hoe kwetsbare mensen steeds vaker in de knel komen te zitten.“Enkele dagen daarna kreeg ik een mail van mijn collega, ouderenadviseur, Natasja Groeneveld over de tentoonstelling en de vraag of wij vanuit Participe Amstelland samen met de Regenbooggroep om de tafel konden gaan om te bekijken of wij in Amstelveen deze tentoonstelling konden houden. Dit met als doel om mensen te informeren, bewust te maken en ook om kenbaar te maken wat er wel mogelijk en nodig is voor deze mensen!
Meer aandacht voor deze groep
Zo hebben bijvoorbeeld ongedocumenteerden wel recht op ‘medisch noodzakelijke’ basiszorg. In de praktijk is deze groep vaak niet in staat om de kosten te betalen. Om het recht op medisch noodzakelijke zorg te waarborgen bestaat daarom een financieringsregeling waar professionals in de zorg (voor een deel van de kosten) een beroep op kunnen doen als een ongedocumenteerde patiënt niet kan betalen. Deze regeling wordt vanaf 1 januari 2017 uitgevoerd door het Centraal Administratiekantoor (CAK). Met het brengen van de tentoonstelling ‘Ongedocumenteerd en op leeftijd’ hoop ik dat er meer aandacht komt voor deze onderbelichte groep.'aldus Adriënne.
